Η Λαπαροσκοπική ή διαφορετικά Ελάχιστα Επεμβατική Χειρουργική (Minimally Invasive Surgery) αποτελεί τη μεγαλύτερη επανάσταση των τελευταίων ετών στον τομέα της χειρουργικής. Πρωτοεμφανίστηκε σαν μέθοδος την δεκαετία του 1980 και αρχικά αφορούσε πολύ συγκεκριμένο και περιορισμένο αριθμό και είδη επεμβάσεων. Παρά τον αρχικό σκεπτικισμό, ο οποίος σχεδόν πάντοτε συνοδεύει κάθε καινούργια τεχνολογία ή μέθοδο, τα σημαντικότατα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής χειρουργικής σε σχέση με την ανοικτή χειρουργική οδήγησαν στην ταχεία και συνεχώς αυξανόμενη χρήση της εν λόγο μεθόδου στο σύνολο σχεδόν των κλάδων της χειρουργικής.
Η λέξη λαπαροσκόπηση προέρχεται από το συνδυασμό της λέξης λαπάρα (κοιλιά στα αρχαία ελληνικά) και σκοπώ (βλέπω). Η λαπαροσκοπική χειρουργική αποτελεί τη χειρουργική κοιλίας μέσω μικρών τομών του κοιλιακού τοιχώματος, χωρίς να απαιτείται μια μεγάλη τομή όπως συνέβαινε στο παρελθόν. Οι μικρές αυτές τομές έχουν μέγεθος από 0,3 εκ. ως 1,2 εκ. Μέσω αυτών εισάγονται εντός της κοιλίας ειδικοί σωλήνες οδηγοί και με την χορήγηση ειδικού αερίου η κοιλιά φουσκώνει-διογκόνεται για να δημιουργηθεί ο χώρος που χρειάζεται ο χειρουργός για να πραγματοποιήσει την επέμβαση. Διά των μικρών τομών του κοιλιακού τοιχώματος επιτρέπεται η είσοδος στην κοιλιά τόσο του λαπαροσκοπίου(κάμερας συνδεδεμένης αφενός μεν με μία πηγή φωτός για να φωτίζεται εσωτερικά η κοιλιά και αφετέρου με ένα monitor εξωτερικά του ασθενούς από το οποίο μπορεί να βλέπει ο χειρουργός εντός της κοιλιάς) όσο και τα χειρουργικά εργαλεία(ψαλίδι, λαβίδες, συρραπτικά εργαλεία, πηγή ενέργειας για καυτηριασμό και αιμόσταση, καθώς και μια πλειάδα άλλων εργαλείων ο αριθμός και η πολυπλοκότητα των οποίων αυξάνουν χρόνο με τον χρόνο) τα οποία θα χρησιμοποιήσει- χειριστεί ο χειρουργός για την διεκπεραίωση της επέμβασης.
Ποιες επεμβάσεις πραγματοποιούνται λαπαροσκοπικά?
Στις μέρες μας, σχεδόν το σύνολο των χειρουργικών επεμβάσεων μπορούν να πραγματοποιηθούν λαπαροσκοπικά. Οι συχνότερες επεμβάσεις που εκτελούνται σήμερα λαπαροσκοπικά είναι οι εξής:
- Αποκατάσταση όλων των κηλών του κοιλιακού τοιχώματος (βουβωνοκήλη, κήλη των αθλητών ή σύνδρομο κοιλιακών προσαγωγών ή αθλητική ηβαλγία ή sportsman’s hernia, ομφαλοκήλη, επιγαστρική κήλη, μετεγχειρητική κοιλιοκήλη, μηροκήλη, κ.α). Ειδικότερα η βουβωνοκήλη, η μηροκήλη και η sportsman’s hernia μπορεί να αποκατασταθεί λαπαροσκοπικά είτε με είσοδο στην κοιλιακή χώρα (TAPP – transabdominal preperitoneal) είτε με την νεότερη εξέλιξη της τεχνικής όπου η επέμβαση πραγματοποιείται λαπαροσκοπικά αλλά χωρίς την είσοδο του λαπαροσκοπίου και των χειρουργικών εργαλείων στην κοιλιακή χώρα (TEP – Totally extraperitoneal) η είσοδος των οποίων περιορίζεται εντός του κοιλιακού τοιχώματος.
- Χολοκυστεκτομή (αφαίρεση χοληδόχου κύστης) λόγω π.χ. χολολιθίασης- δηλαδή παρουσίας λίθων στην χοληδόχο κύστη / χολοκυστίτιδας – δηλαδή μόλυνσης της χοληδόχου κύστης/ πολύποδα χοληδόχου κύστης- δηλαδή παρουσίας καλοήθους όγκου εντός της χοληδόχου κύστης
- Χολοκυστεκτομή και συγχρόνως διεγχειρητική χολαγγειογραφία είτε για αποκλεισμό είτε για επιβεβαίωση παρουσίας χοληδοχολιθίασης – δηλαδή παρουσίας λίθων στον κοινό χοληδόχο πόρο (ο σωλήνας που φέρει την χολή από το ήπαρ όπου παράγεται στο έντερο όπου θα βοηθήσει στην πέψη των τροφών) είτε για την πρόληψη τραυματισμού του κοινού χοληδόχου πόρου κατά την χολοκυστεκτομή.
- Σκωληκοειδεκτομή είτε σε περίπτωση μόλυνσης της σκωληκοειδούς απόφυσης- σκωληκοειδίτιδας είτε επί παρουσίας σχετικά καλοήθων όγκων της σκωληκοειδούς απόφυσης π.χ βλεννοκήλης.
- Αποκατάσταση διαφραγματοκήλης / γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης (Θολοπτύχωση κατά Nissen ή Nissen fundoplication)
- Επεμβάσεις παχυσαρκίας ή αλλιώς Βαριατρική Χειρουργική (π.χ Επιμήκης Γαστρεκτομή ή Sleeve gastrectomy) για την επίτευξη απώλειας βάρους.
- Συρραφή στομάχου σε περίπτωση διάτρησης κυρίως λόγου έλκους.
- Αφαίρεση τμήματος ή ολόκληρου του στομάχου (γαστρεκτομή) λόγω καλοήθους ή κακοήθους πάθησης.
- Αφαίρεση τμήματος λεπτού εντέρου λόγω καλοήθους ή κακοήθους πάθησης.
- Αφαίρεση τμήματος ή ολόκληρου του παχέος εντέρου (ακόμα και του ορθού, δηλαδή του τελικού τμήματος του παχέος εντέρου) λόγω καλοήθους (π.χ. εκκολπωματίτιδα, νόσος Crohn, ελκώδης κολίτιδα) ή κακοήθους πάθησης (καρκίνος παχέος εντέρου).
- Αφαίρεση του σπλήνα (σπληνεκτομή) ή αφαίρεση κύστης σπληνός
- Αφαίρεση επινεφρίδιου (επινεφριδεκτομή / αδρεναλεκτομή) λόγω π.χ. όγκου.
- Διαγνωστική λαπαροσκόπηση (π.χ. σε περίπτωση περιτονίτιδας, αιμορραγίας, τραύματος, ασαφούς διάγνωσης κλπ).
- Λαπαροσκόπηση σταδιοποίησης (staging laparoscopy) για τον καθορισμό του σταδίου διάφορων ενδοκοιλιακών κακοηθειών κυρίως προ της έναρξης χημειοθεραπεία.
- Επέμβαση σε περίπτωση εντερικής απόφραξης (ειλεός) η οποία μπορεί να οφείλεται σε ενδοκοιλιακές συμφύσεις, σε όγκους του λεπτού ή του παχέος εντέρου, σε άλλους όγκους της κοιλιάς που πιέζου ή επεκτείνονται στο έντερο , σε περιεσφιγμένη κήλη.
- Δημιουργία παρά φύση έδρας λεπτού εντέρου (εντεροστομίας) ή παχέος εντέρου (κολοστομίας) ή τοποθέτηση νηστιδοστομίας για εντερική διατροφή.
- Χειρουργική αντιμετώπιση καλοήθων παθήσεων του ήπατος (π.χ κύστεις ήπατος, αιμαγγειώματα) ή κακοήθων παθήσεων του ήπατος (π.χ είτε όγκοι του ίδιου του ήπατος όπως το ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα ή το χολαγγειοκαρκίνωμα είτε όγκοι του ήπατος οι οποίοι αποτελούν μεταστάσεις από άλλα όργανα και κυρίως από το παχύ έντερο)
- Χειρουργική αντιμετώπιση τόσο καλοηθών όσο και κακοηθών παθήσεων του παγκρέατος.
Πλεονεκτήματα Λαπαροσκοπικής Χειρουργικής
Όπως έχουμε ήδη αναφέρει πιο πάνω αυτό που καθιέρωσε την λαπαροσκοπική χειρουργική τα τελευταία χρόνια είναι τα σημαντικά πλεονεκτήματα της συγκριτικά με την κλασική-ανοικτή χειρουργική. Παρακάτω αναφέρονται τα κυριότερα πλεονεκτήματα μιας λαπαροσκοπικής εγχείρησης, εφόσον βέβαια διενεργείται από χειρουργούς εκπαιδευμένους στη λαπαροσκοπική τεχνική.:
- Ταχεία ανάρρωση μετά το χειρουργείο, ταχύτερη έξοδος από την κλινική, αλλά και ταχύτερη επάνοδος στην εργασία και τις καθημερινές δραστηριότητες λόγω του πολύ μικρότερου τραύματος
- Αισθητά μειωμένος μετεγχειρητικός πόνος (ανώδυνη χειρουργική επέμβαση)
- Μικρότερη πιθανότητα επιπλοκών, τόσο στο άμεσο μετεγχειρητικό διάστημα (π.χ. μικρότερη πιθανότητα αιμορραγίας, μετεγχειρητικής λοίμωξης κλπ), όσο και στο απώτερο διάστημα μετά την επέμβαση (π.χ. ελάττωση πιθανότητας δημιουργίας συμφύσεων εντός της κοιλίας, οι οποίες μπορεί να προκαλέσουν μελλοντικά χρόνιο κοιλιακό άλγος ή ειλεό-εντερική απόφραξη)
- Καλύτερα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα, π.χ. μείωση πιθανότητας επανεμφάνισης κήλης / βουβωνοκήλης μετά από λαπαροσκοπική αποκατάσταση της κήλης
- Πιο αξιόπιστη διεγχειρητική διάγνωση, καθότι ο χειρουργός έχει με τη λαπαροσκοπική μέθοδο (λόγω κάμερας) πρόσβαση σε ολόκληρη την κοιλία
- Μεγέθυνση εικόνας μέσω της κάμερας, οπότε και μεγαλύτερη ακρίβεια χειρισμών
- Καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα, και ακόμα καλύτερο αν πραγματοποιηθεί πλαστική αποκατάσταση / ενδοδερμική συρραφή των μικρών πληγών
Νεοφύτου Κυριάκος MD, MSc, PhD
Γενικός Χειρουργός- Χειρουργική Ογκολογία